Suốt 50 năm qua, Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Bảy (sinh năm 1937, xã Nhơn An, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định) luôn đau đáu tìm được 02 con trai là liệt sĩ Phan Như Thanh (sinh năm 1954) và Phan Văn Nhàn (sinh năm 1956). Năm 1972, theo tiếng gọi của Tổ quốc, cả 02 con trai Thanh, Nhàn của cụ Bảy cùng lên đường tham gia kháng chiến. Năm 1974, cụ lần lượt nhận tin 02 anh hy sinh.
Từ sau giải phóng đến nay, gia đình nỗ lực tìm kiếm hài cốt 02 anh nhưng chưa có kết quả. Vừa qua được Đoàn công tác Bộ Công an tiến hành lấy mẫu ADN, cụ Bảy xúc động vì sự quan tâm của Đảng và Nhà nước cũng như một lần nữa nhen nhóm tia hy vọng tìm được 02 con. “Chồng tôi cũng là liệt sĩ, hiện an nghỉ ở Nghĩa trang liệt sĩ xã Nhơn An. Ở đó, có 2 ngôi mộ gió của 02 con Thanh, Nhàn. Giờ chỉ chờ ngày tìm thấy hài cốt là đưa về nằm bên cha. Mỗi lần thắp nhang, tôi thường nói với 02 con, Thanh à, Nhàn à, phù hộ cho mẹ tìm được 02 đứa…” - mẹ Bảy bùi ngùi trước tấm ảnh 02 liệt sĩ chụp trước ngày thoát ly gia đình.
 |
| Cụ Nguyễn Thị Bảy bên di ảnh 02 người con trai là liệt sĩ Phan Như Thanh và Phan Văn Nhàn. |
Vì không còn khả năng đi lại, mẹ Việt Nam Anh hùng Đặng Thị Đang (sinh năm 1925, xã Nhơn Phong, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định) đã được Đoàn công tác Bộ Công an đến nhà thu nhận mẫu ADN. Cụ Đang có 02 con trai là Phạm Minh Hồng (sinh năm 1946), Phạm Dư (sinh năm 1957) được công nhận liệt sĩ. Trong đó, anh Hồng tham gia chống Mỹ năm 1964, hy sinh năm 1966 ở khu vực núi Bà (huyện Phù Cát). Anh Dư tham gia cách mạng năm 1972, hy sinh năm 1973 ở vùng núi An Trường (thị xã An Nhơn).
Ông Phạm Văn Thanh (sinh năm 1952, là anh em ruột của 02 liệt sĩ) tâm sự: “Sau ngày hòa bình, gia đình đi tìm anh Hồng, em Dư nhưng mãi chưa có thông tin. Khoảng chục năm trước, lúc còn minh mẫn, mẹ tôi vẫn đau đáu chuyện tìm kiếm 02 con. Việc thu nhận mẫu ADN lần này như nguồn động viên, vun đắp niềm tin cho gia đình”.
 |
| Lực lượng Công an thu nhận mẫu ADN từ thân nhân của liệt sĩ chưa xác định được danh tính trên địa bàn tỉnh Bình Định. |
Mong ngóng thông tin liệt sĩ cũng là nỗi niềm khắc khoải suốt 50 năm qua của mẹ Việt Nam Anh hùng Thái Thị Nhung (sinh năm 1926, xã Tây Vinh, huyện Tây Sơn) - mẹ của 02 liệt sĩ Nguyễn Tấn Đạt (sinh năm 1945) và Nguyễn Tấn Lợi (sinh năm 1956). Dù cùng hy sinh trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ trên địa bàn huyện Tây Sơn nhưng đến nay gia đình vẫn chưa tìm được vị trí chính xác của 02 anh.
Đều là Bà mẹ Việt Nam anh hùng, cụ Bảy, cụ Đang, cụ Nhung có điểm chung là ai cũng có 02 con trai là liệt sĩ nhưng đến nay chưa tìm được hài cốt. Đây cũng là 03 trong số 22 mẹ liệt sĩ vừa qua được thu nhận mẫu ADN để phục vụ tìm kiếm hài cốt liệt sĩ.
Thượng tá Nguyễn Hòa Bình, Phó trưởng Phòng Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội, Công an tỉnh Bình Định cho biết, nửa cuối năm 2024, Bộ Công an triển khai thu thập thông tin thân nhân, thu nhận mẫu ADN cho thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính trên toàn quốc. Thời gian qua, Công an tỉnh cùng các đơn vị, địa phương phối hợp chặt chẽ với Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội và Công ty CP GeneStory thực hiện tốt công tác thu nhận mẫu ADN cho thân nhân của liệt sĩ còn thiếu thông tin.
 |
| Việc thu nhận mẫu ADN được thực hiện đúng quy trình, chính xác, bảo mật, an toàn. |
Mới đây, Đoàn công tác Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội đã tiến hành thu nhận mẫu ADN đợt đầu tiên trên địa bàn tỉnh Bình Định, thực hiện tại 02 địa điểm tập trung ở thị xã An Nhơn và thị xã Hoài Nhơn. Trong đó, đã lấy 46 mẫu ADN (22 mẹ liệt sĩ và 24 thân nhân liệt sĩ) trong tổng số 69 trường hợp dự kiến thu nhận ADN. Việc thu nhận mẫu ADN được thực hiện đúng quy trình, chính xác, bảo mật, an toàn. Ngoài thực hiện tại 02 điểm tập trung, một số trường hợp mẹ liệt sĩ quá yếu, không thể di chuyển đã được Đoàn công tác đến nhà thăm hỏi, động viên và lấy mẫu ADN với tinh thần không để ai bị bỏ lại phía sau. Nhiệm vụ này không chỉ mang tính chuyên môn mà còn có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thể hiện lòng tri ân, tinh thần đền ơn đáp nghĩa đối với những người đã ngã xuống vì nên độc lập, tự do của Tổ quốc, đồng thời sẻ chia, xoa dịu những mất mát to lớn với gia đình liệt sĩ trong suốt nhiều năm qua.
Được biết, hiện toàn tỉnh Bình Định có hơn 5.700 liệt sĩ chưa xác định được thông tin. Thời gian tới, Công an tỉnh tiếp tục phối hợp các đơn vị triển khai các đợt thu nhận mẫu ADN trên toàn tỉnh. Đây là những bước đi đầu tiên của hành trình tìm kiếm, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ. Với việc tăng tỷ lệ, cơ hội tìm kiếm, phương pháp giám định AND đáp ứng niềm mong mỏi của các thân nhân, gia đình sớm đưa các anh về với người thân, quê nhà.